انوری

(پیامبر ستایشگران)

برخی از سخن سنجان گذشته انوری را هم پایه ی فردوسی و سعدی و هر سه را از پیامبران شعر فارسی شمرده اند.
شاعری گفته است
در شعر سه تن پیمبران اند   هر چند که لانبی بعدی
اوصاف و قصیده و غزل را   فردوسی و انوری و سعدی
این پیامبر ستایشگران که نامش اوحدالدین علی و نام پدرش وحیدالدین محمد بود در قریه (بدنه) نزدیک مهنه یا میهنه (زادگاه ابوسعید ابوالخیر) واقع در خاک خاوران میان توس و سرخس زاده شد و به سبب انتسابش به سرزمین خاوران در اغاز شاعری خاوری تخلص می کرد.
انوری به خدمت سلطان سنجر درامد و تنها بخشی از زندگی او در ارامش و برخورداری گذشت.
شاعری انوری و اخلاق او

بیش ترین شهرت انوری به قصاید اوست که عموما در سه مضمون یعنی ستایش شاهان و بزرگان ,وصف طبیعت و هجو دشمنان و مخالفان است.مدایح انوری مشحون به اغراق و نمونه های بارز مبالغات دور از منطق و در عین حال حاوی مضامین غرورانگیز ستایشی استغزلیات وی که در دیوان او برجاست نشان میدهد که وی دست کم در روزگار جوانی و سرخوشی و عاشق پیشگی اشتغال داشته است.
بخش عمده دیگری از اشعار انوری قطعات اوست و از این حیث باید او را پیشگام ابن یمین شاعر قطعه سرای عصر سربداران دانست. مضمون قطعات انوری ستایش خواهشگری,بد زبانی و هجاگویی است
یک بار هم اتفاقا انوری را شاعری اجتماعی و دردمند و مردم دوست میبینیم که از زبان مردم خراسان در برابر بیدادهای غزان لب به شکوه میگشاید و در قصیده ای ستم های بیدادگران را برملا میسازد. توضیح مطلب ان که در سال 548گروهی از طوایف غز بر اثر ظلم کار گزاران دولت سلجوقی سر به شورش برداشتند و درجنگی سنجر را در هم شکستند و به اسیری بردند.غزان از ان پس بر خراسان تاختند و ویرانی ها به بار اوردند. غارت وستم کردند و بسیاری از بزرگان و دانشوران ان سامان را از دم تیغ گذرانیدند